Wat is astma?

Astma is een chronische longziekte waarbij de luchtwegen overgevoelig zijn voor bepaalde uitlokkende factoren (prikkels of allergenen). Bij blootstelling aan die factoren, krijg je een ontsteking: het slijmvlies aan de binnenkant van je luchtwegen zwelt op en de bronchiën (luchtpijptakken) vernauwen. De doorgang voor lucht naar je longen wordt dus gehinderd en ademen wordt zo moeilijker.

Bij een milde vorm van astma heb je misschien maar weinig last van symptomen. Maar bij ernstige astma kunnen je dagelijkse activiteiten gehinderd worden. Sommige mensen met astma reageren ook sterk op bepaalde factoren en helemaal niet op andere … Kortom: de ernst van de ziekte varieert van persoon tot persoon!

Gelukkig bestaat er een behandeling die ervoor zorgt dat je goed kan leven met de ziekte en die symptomen tot het minimum beperkt. Op voorwaarde dat je de medicatie goed gebruikt!

't Zit in de familie

Lijdt een familielid aan astma? Hij is misschien niet de enige! Erfelijkheid speelt een belangrijke rol. Vaak zie je dus meerdere personen met astma in één gezin.

Hoe voorkom je een astma-aanval?

Je hebt allergisch en niet-allergisch astma. Bij allergisch astma reageert ons eigen immuunsysteem op onschadelijke lichaamsvreemde stoffen ('allergenen') in onze omgeving. Maar ook andere factoren die niet allergeen zijn, kunnen astma-aanvallen uitlokken.

Weet je wat een astma-aanval uitlokt bij jou? Vermijd dat maximaal!

Uitlokkende factoren

Allergene prikkels

Huisstofmijt

• Verlucht dagelijks je woning en je bed, en verwijder stof.
• Kies synthetisch beddengoed en gladde vloerbedekking die je eenvoudig kan schoonmaken.

Pollen

• Hou deuren en ramen (vooral van de slaapkamers) dicht op warme en winderige dagen.
• Maai je gazon niet zelf. Laat het geregeld maaien, zodat het niet de kans krijgt om te bloeien.
• Was of spoel je haar voor het slapengaan om pollen te verwijderen.
• Buitensporten doe je best 's ochtends of direct na een regenbui.
• Laat je wasgoed niet buiten drogen, want dat vangt pollen op.
• Draag een zonnebril als je buitenkomt.​

Huisdieren

• Maak regelmatig de ruimten waarin je huisdier vaak vertoeft, schoon.
• Laat geen huisdieren toe op de slaapkamer.

Schimmel

• Beperk de vochtigheid in je woning. Verlucht voldoende.
• Hou je kamerplanten in het oog, op de vochtige grond kan schimmel groeien.

Niet-allergene prikkels

Fysieke inspanning

• Beperk buitensporten en vermijd intensief sporten bij hoge pollen- en ozonconcentraties in de lucht.
• Beperk fysieke inspanning in droge en koude buitenlucht.

Nevel en irriterende producten: sigarettenrook, parfum, huishoudproducten, verfdampen …

• Rook niet (meer). Vermijd roken in de woning.
• Beperk het gebruik van irriterende producten.

Luchtweginfecties

• Laat je jaarlijks vaccineren tegen griep.

Hoe wordt astma behandeld?

Met de juiste medicatie hou je je klachten onder controle en verminder je het risico op (ernstige) astma-aanvallen. Zo kan je een goed leven leiden met de ziekte, want ervan genezen kan je niet.

Je hebt onderhoudsmedicatie en noodmedicatie. Inhalatiecorticosteroïden vormen de basis van de dagelijkse onderhoudsbehandeling en remmen de ontsteking in je luchtwegen af. Doorgaans moet je die inademen ('inhaleren') met een puffer. Luchtwegverwijders ('bronchodilatatoren') worden in principe eerder uitzonderlijk gebruikt bij astma-aanvallen en verwijden de luchtwegen. Als je de onderhoudsbehandeling goed opvolgt, kan je je astma goed controleren en zou je (bijna) geen nood meer moeten hebben aan die noodmedicatie.

Goed gebruik geneesmiddelen

Veel mensen met astma hebben last van de symptomen, omdat ze hun medicatie – vaak onbewust – niet goed gebruiken. De techniek om medicatie te inhaleren via je puffer moet je uiteraard wel goed onder de knie krijgen! Met de juiste techniek heb je de beste garantie op een doeltreffende behandeling en dus op een leven zonder (erge) klachten van je astma. Om je daarbij te helpen, kan je terecht bij je apotheker voor een Begeleidingsgesprek Goed Gebruik Geneesmiddelen (GGG).

Begeleiding = betalend? Tijdrovend? Nee en nee! Zo'n begeleidingsgesprek is helemaal gratis en neemt slechts een kwartiertje tijd in beslag. Tijdens dat gesprek informeert je apotheker je over astma, je behandeling en toont hij of zij je hoe je jouw inhalator optimaal gebruikt. Na enkele weken kan je ook een opvolgingsgesprek hebben, waarop je eventuele problemen die je nog zou hebben met je medicatie kan bespreken en kan nagaan of je jouw astma goed onder controle hebt.

Beter leven met astma, je apotheker kan je helpen!

Sophie Etienne is apotheker in Schaarbeek (Brussel) en heeft al heel wat mensen begeleid die hun medicatie niet goed gebruikten. “Zo was er bijvoorbeeld iemand die in de puffer blies, in plaats van de medicatie in te ademen. Dat komt nu eenmaal voor! Dan is het voor ons snel duidelijk waarom de astma niet onder controle is: als je het geneesmiddel zelfs niet binnenkrijgt …" De oplossing is volgens haar heel simpel: alles nog eens uitleggen, van begin tot eind. Met heldere informatie en de juiste handelingen, neemt de patiënt terug controle over de ziekte.

Stéphanie Valentin is apotheker in Saint-Géry (Waals-Brabant) en ze vindt altijd een rustig moment om mensen met astma in de apotheek te begeleiden. “We leggen samen met de patiënt een afspraak vast, op een moment waarop we met twee zijn in de apotheek of tijdens het middaguur wanneer het kalmer is. Dan kunnen we er rustig voor gaan zitten en een gesprek voeren." Ze verzekert zich ervan dat de patiënt de ziekte goed begrijpt en z'n medicatie goed kan gebruiken op het eind van het gesprek. “We nemen echt de tijd om het gebruik van zo'n inhalatietoestel goed uit te leggen, zelfs als de patiënt al langer in behandeling is voor astma. We laten ook de app My Puff zien en een video. Met kinderen of jongeren doen we de handelingen van de inhalatietechniek samen na."